Sanctuary

Onlangs sprak ik met Karel Ackaert, die samen met zijn vrouw Sanctuary de Zonnegloed (een toevluchtsoord voor wilde dieren) oprichtte. Wat de Zonnegloed precies is, dat ontdek je hier!

Eigenlijk zijn er gelijkenissen met dierentuinen, maar toch zijn we compleet verschillend. Op beide plaatsen vind je dieren die ‘in gevangenschap’ worden gehouden (en dus niet in het wild leven). Beide plaatsen kan je bezoeken om dieren te zien. Het grote verschil tussen een sanctuary en een dierentuin/zoo is de afkomst van onze bewoners: de dieren die hier terechtkomen, werden verwaarloosd, mishandeld of in beslaggenomen. Wij vangen hen hier op om hen nog een mooi en rustig leven te bieden. We laten enkel mensen toe in ons park omdat het anders financieel niet mogelijk is om zoveel dieren te helpen. Tegelijk hopen we ook dat onze bezoekers op die manier beseffen wat sommige dieren in onze 21ste eeuw allemaal nog moeten doorstaan. Daarom kan je bij ieder dierenverblijf lezen wat ze hebben meegemaakt en hoe ze werden behandeld vooraleer ze bij ons terechtkwamen. Nog een groot verschil is dat we niet kweken met dieren. Dierentuinen doen dat wel.

Dat is best een lang verhaal. In 1998 verhuisden we naar Oost-Vleteren omdat we ons leven helemaal wilden veranderen. Zo zijn we begonnen met onze kinderboerderij. Daarbij vonden we het belangrijk dat de bezoekers het niet enkel zagen als een fijne uitstap, maar ook heel wat bijleerden over natuur en dierenwelzijn. Wij zelf leerden ook heel wat bij, en dat waren helaas niet alleen positieve zaken. Het werd immers snel pijnlijk duidelijk dat er nog steeds heel wat dieren zijn die slecht worden behandeld. Hoe meer we te weten kwamen, hoe zekerder wij werden: voor die dieren wilden wij ons de rest van ons leven inzetten! Zo zijn we gestart met de opvang van dieren die nergens anders nog terechtkunnen. Het begon met 3 wasberen, niet veel later volgden enkele neusberen. Kort daarna hoorden we over dieren die gewoon werden achtergelaten in een Duitse dierentuin die de deuren sloot, etc. Zo groeide onze sanctuary razendsnel. Op dit moment zorgen wij hier voor zo’n 400-tal dieren van ongeveer 122 verschillende soorten.

Dat gebeurt hoofdzakelijk via andere tijdelijke opvangplaatsen, zoals vogelopvangcentra en natuurhulpcentra (nvdr.: Zie andere intervieuws). Vaak gaat het dan om huisdieren die slecht werden behandeld, illegale dieren, dieren uit labo’s en circussen, enz. Kortom: dieren in nood die snel hulp nodig hebben, kunnen kort terecht in die opvangcentra. Van daaruit zoekt men dan organisaties waarbij ze voor langere tijd kunnen worden geplaatst. Wij zijn een definitief opvangcentrum. Dat wil zeggen dat onze bewoners de belofte krijgen dat ze nooit meer worden verkocht of weggegeven.

Wij hebben 7 dierenverzorgers, zij hebben allemaal hun eigen afdeling en dus hun eigen dieren om voor te zorgen. Eerst wordt er gecheckt of alle dieren nog veilig en gezond zijn en of de verblijven nog in orde zijn. Als er geen noodgevallen zijn, wordt daarna het voedsel klaargemaakt. Ieder dier krijgt minstens 3 verschillende maaltijden per dag. Dat vraagt heel wat tijd, want aan de hand van het eten van de dieren kan je heel wat leren. Is het voedsel van gisteren allemaal op? Komt iedereen eten? Wie eet wat? Zo kunnen de verzorgers heel duidelijk zien wanneer er iets mis is. Daarnaast worden de voedermomenten ook gebruikt om hen te tonen aan de bezoekers. De verzorgers kennen hun dieren het best en kunnen er dan ook het meeste over vertellen.

Voor mij, als verantwoordelijke, is het mijn taak om te zorgen dat alles goed draait. Gelukkig hebben wij een heel tof team. Het is fijn om te zien dat je met zo’n leuke groep mensen zoiets moois kan verwezenlijken. Maar het allermooiste is natuurlijk om een dier hier getraumatiseerd te zien toekomen en om dan te kunnen toekijken hoe het dier hier helemaal verandert.

Goh, dat is vrij ingewikkeld. Hier in België zijn we niet erkend als opvangcentrum, omdat wij permanente opvang geven, geen tijdelijke (zoals asielen of natuurhulpcentra, waarbij dieren kunnen worden geadopteerd of vrijgelaten). We worden dus eigenlijk een beetje ‘vergeten door de wet’. Wij vallen als sanctuary zogezegd onder een dierentuinwetgeving, en dat is natuurlijk behoorlijk frustrerend. Wettelijk gezien zouden we bijvoorbeeld moeten meedoen aan kweekprogramma’s, maar dat doen we als sanctuary natuurlijk niet. Daarnaast zouden we volgens de wet lang op voorhand moeten doorgeven welke dieren we zullen verzorgen. Dat kunnen we niet: we kopen of ruilen niet, we proberen net dieren in nood op te vangen. Zoiets geeft problemen bij het aanvragen van subsidies, die we daardoor niet kunnen ontvangen. Geld is natuurlijk belangrijk, maar daarnaast zou het ook gewoon fijn zijn om erkenning te krijgen: België heeft een sanctuary, een opvangcentrum waar dieren worden geholpen.

Elena was de eerste beer die we hier opvingen. Ze kwam uit Rusland, uit wat we een ‘kweekstation’ noemen. Dat is een plaats waar beren worden gekweekt en vrijgelaten, enkel en alleen zodat mensen op hen zouden kunnen jagen. Elena groeide dus op in een trieste omgeving. Gelukkig kon ze worden gered en hier worden ondergebracht. Maar doordat ze al zoveel had meegemaakt, vertoonde Elena heel wat abnormaal gedrag. Dat is iets wat we heel vaak zien bij dieren die veel hebben meegemaakt. In het geval van Elena de beer, uitte dat stereotiepe gedrag zich in voordurend dezelfde rondjes draaien. De cirkel was preciés dezelfde grootte als die van de kooi waarin ze opgesloten was in Rusland. Zoiets breekt je hart, natuurlijk! Samen met Berros (een jongere mannetjesbeer), leerde ze geleidelijk aan om holen te graven, bomen te beklimmen, te spelen en te ravotten. Mits tijd werd Elena weer gelukkig! Dat verhaal zal me altijd bijblijven.

Koop geen exoten als huisdier: geen parkieten, papegaaien, reptielen, etc. Die zijn niet geschikt als huisdieren. We zien veel te vaak dat mensen met de beste bedoelingen en een hart vol liefde al die dieren aankopen, maar dat wil niet per se zeggen dat dit de beste keuze is voor het dier zélf. Heel wat van die mensen blijken achteraf gezien niet in staat om voor hen te zorgen, waardoor de dieren gedumpt worden, of bij ons terechtkomen.